Εορτάζει σήμερον η των Σπαρτιατών πόλις την σύναξη των Λακώνων Αγίων κι’ εγώ σεπτή εντολή του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας πρέπει να ομιλήσω στην αγάπην σας. Καλούμαι να ομιλήσω σε μία εορτή πού ο ίδιος ο Μητροπολίτης μας εθέσπισε, άνθρωπος ο Σεβασμιώτατος με αρίστη θεολογική κατάρτιση και αγιολογική ευαισθησία αμέσως μετά τον ερχομό του έδειξε το απαιτούμενο ενδιαφέρον και με την χάρη της Αρχιερατικής αξίας ιστορήθηκε Ιερά εικόνα, συντάχθηκαν υμνογραφικά κείμενα και καθιερώθηκε ημέρα μνήμης κοινού εορτασμού των Λακώνων αγίων.
Ο σκοπός της ενανθρωπήσεως του Θεού ήταν για να γίνει ο άνθρωπος κατά χάριν Θεός. Όλο το ευαγγέλιο συνοψίζεται σε μια φράση: Ενανθρώπηση του Θεού και Θέωση του ανθρώπου.Καί «ο Λόγος σαρξ εγένετο», δηλαδή το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος ,ο Υιός που ονομάζεται και Λόγος με κεφαλαίο το Λ προσέλαβε την ανθρώπινη φύση, ως Θεάνθρωπος,πραγματοποίησε το σχέδιο της Θείας οικονομίας αλλά και υπέδειξε τον τρόπο της θεώσεώς μας. Μας τον υπέδειξε με το επί γης παράδειγμά Του και παράλληλα μας απέδειξε ότι αυτό είναι δυνατό,είναι εφικτό, είναι αληθές. Πως ;
Η φανέρωση στους ανθρώπους δια της Εκκλησίας Του και μέσα στην Εκκλησία Του, της δόξας του αγιασμού των ιερών προσώπων που αξιώθηκαν να γίνουν άγιοι και να αποτελούν για όλους τους ανθρώπους όλων των εποχών τα απτά, τα ψηλαφητά παραδείγματα της αλήθειας περί της θεώσεως.
Καμιά εποχή δεν είναι ίδια με τις άλλες. Κανένας τόπος δεν είναι ο ίδιος με τους άλλους. Καμιά χρονική στιγμή δεν είναι ίδια με τις άλλες και κανένα πρόσωπο δεν είναι ίδιο με τα υπόλοιπα. Αυτό σημαίνει ,πως ενώ ο στόχος είναι ο ίδιος, δηλαδή αγιότητα κατά την προτροπή του Κυρίου «άγιοι γίνεσθε ότι εγώ άγιος ειμί», κάθε δρόμος προς τον αγιασμό είναι διαφορετικός, όπως και κάθε πρόσωπο είναι διαφορετικό. Ο Χριστός δεν έσωσε τον κόσμο με μια παντοδύναμη παρέμβαση κοινή για όλους, αλλά έγινε Πρόσωπο, καλώντας πρόσωπα στη σωτηρία με τις προϋποθέσεις της ορθής πίστεως και της ορθής πράξεως.
Οι άγιοι δεν βγήκαν με καρμπόν. Ο καθένας κάτω από τις χρονικές, τοπικές και άλλες ειδικές συνθήκες, αγωνίσθηκε και έφθασε στην αγιότητα. Κανείς όμως από αυτούς ενώ αγωνιζόταν δεν πίστεψε ότι είναι άγιος η ότι βαδίζει σταθερά προς την αγιότητα. Αν το πίστευε δεν θα ήταν άγιος. Πάντοτε είχε μόνιμο λογισμό τον άλλο λόγο του Κυρίου, το λόγο της πνευματικής ασφάλειας, δηλαδή την προσωπική πίστη και ομολογία ότι «αχρείος δούλος ειμί και ό οφείλω ποιείσαι πεποίηκα». Όσο δια του προσωπικού αγώνος πλησίαζε «το φως το αληθινόν» τόσο φωτίζονταν ο νους και η καρδιά του και έβλεπε μόνο πάθη, λάθη, αδυναμίες και αμαρτίες στον εαυτό του και μόνο καλά στους άλλους. Κρατούσε τόσο γερά την αυτομεμψία, δηλαδή το να κατηγορεί μόνο τον εαυτό του και μάλιστα συνεχώς, κρατιόταν τόσο γερά από την ταπείνωση που έφθανε ως το σημείο να νομίζει ότι όλοι οι άλλοι θα σωθούν και μόνο αυτός θα κολασθεί. Αλλά με την ουσιώδη διαφορά, ότι δεν απελπιζόταν.
Ο κοντά χρονικά σε μας, άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης σε μια τέτοια κατάσταση ευρισκόμενος για καιρό, αξιώθηκε να δει οφθαλμοφανώς το Χριστό ο οποίος του είπε τη φράση που εμπειρικά μεν τη γνωρίζουν όλοι οι προ αυτού άγιοι, αλλά ο Σιλουανός δεν είχε συνειδητοποιήσει ακόμη. Τη φράση «κράτα το νου σου στον Άδη και μην απελπίζεσαι» Θεώρησε τον εαυτό σου άξιο της κολάσεως, αλλά να μην απελπίζεσαι από αυτή την αίσθηση.
Οι άγιοι απέδειξαν πρακτικά την αγάπη τους προς το Χριστό την ολόθερμη, αλλά και την αγάπη τους προς τον άνθρωπο την καθαρή και θυσιαστική, την αγάπη η οποία «ου ζητεί τα εαυτής», αυτή που δεν ζητά το προσωπικό συμφέρον της. Την αγάπη προς το Θεό την βίωναν να φλέγει την καρδιά τους και την αποδείκνυαν διαρκώς δια της τηρήσεως των εντολών Του, όχι για «το θεαθήναι τοις ανθρώποις»
Την αγάπη προς τους ανθρώπους και μάλιστα τους πονεμένους και χειμαζομένους, την αποδείκνυαν με πράξεις ανιδιοτελείς και κυρίως με έμπονη προσευχή και δάκρυα πολλά.
Οι αρετές που καλλιέργησαν δεν ήταν αρετές. Ήταν εν Χριστώ αρετές. Δεν ήταν αυτές που ο κόσμος από την αρχαιότητα ακόμη εθαύμαζε. Ήταν αρετές δώρα του Αγίου Πνεύματος όπως τα χαρίσματα που έλαβαν των ιαμάτων, της διοράσεως κ.α ..Και οι άγιοι αυτά τα δώρα προσπαθούσαν να τα κρύψουν ,θεωρώντας τους εαυτούς των αναξίους.
Δεν πρέπει να νομισθεί ότι αυτά που αναφέρθηκαν ως γνωρίσματα αγίας ζωής αφορούν μόνο κληρικούς και μοναχούς. Η μεγαλύτερη χάρις και ευαρέσκεια του Θεού συναντάται μέσα στον κόσμο. Εκεί που ψυχές αγωνίζονται αφανώς κάτω από φοβερά αντίξοες συνθήκες. Γι’ αυτό και η ορθόδοξη απλανής λαϊκή ευσέβεια, είναι αυτή στην οποία αναπαύεται ο Θεός. Και μέσα από αυτήν κατά την ημέρα της κρίσεως θα μας φανερώσει ο Θεός τις μεγαλύτερες εκπλήξεις όπως εξεπλάγη ο Μέγας Αντώνιος όταν ανταποκρινόμενος ο Θεός σε θερμές δεήσεις του αν υπάρχει άλλος άνθρωπος που τον ευαρεστούσε περισσότερο για να πάει να τον βρει και να διδαχθεί, τον έστειλε σ’ έναν φτωχό τσαγκάρη με οικογένεια στην Αλεξάνδρεια.
Κατά τις συγκινητικές ομολογίες των συγχρόνων αγίων Γερόντων Πορφυρίου και Παϊσίου και άλλων, υπάρχουν μέσα στον κόσμο ψυχές, μπροστά στις οποίες οι Γέροντες στάθηκαν με δέος και θαυμασμό.
Χριστιανοί μου όπως υπάρχει γη εφορη που αποδίδει πολλούς καρπούς επειδή καλλιεργείται αφού πρώτα αποχερσώθηκε, έτσι υπάρχουν και τόποι πού αφού αποχερσώθηκαν από την πλάνη της ειδωλολατρίας, καλλιεργήθηκαν πνευματικά δια της χριστιανικής πίστεως και καρποφόρησαν πολύ, με ιερότερο καρπό τους αγίους δημιουργώντας έτσι τοπική αγιολογική παράδοση.
Τέτοια «γη καλή και αγαθή» όπως χαρακτηρίζεται στην παραβολή του σπορέως βρήκε ο λόγος του Ευαγγελίου στην ιδιαιτέρα μας πατρίδα την Σπάρτη και τη Λακωνία γενικότερα. Την ευλόγησε ο Χριστός αρχικά όταν η θεία Πρόνοια Του ευδόκησε να βρίσκεται εδώ ο όσιος Νίκων ο Μετανοείτε που έκανε την βαθειά άροση και στη συνέχεια συστηματικό όργωμα σύμφωνα με τις επιταγές του Ιερού Ευαγγελίου. Και αξιώθηκε ο όσιος Νίκωνας να δει ανθοφορία και καρποφορία. Από τότε μέχρι σήμερα η τοπική μας Εκκλησία ανέδειξε πολλούς αγίους της.
Ο Ιεράρχης της Λακεδαιμονίας ο ασκητής του Βόρειου Ταϋγέτου που «εζη ως ορνις εν αβάτοις τόποις ασκητεύων» Άγιος Θεόκλητος που χωρίς να μειώσει στο ελάχιστο τη συνηθισμένη του εγκράτεια ανύψωσε την Αρχιερωσύνη του με τους ανένδοτους και ακατάβλητους αγώνες που έδωσε για το ποίμνιό του.
Ο όσιος Λεόντιος ο Μονεμβασιώτης που με υπομονή και καρτερία νηστεύοντας και προσευχόμενος αδιαλείπτως ασκήθηκε στην ορεινή Αχαΐα και πρεσβεύει υπέρ ημών των συντοπιτών του.
Οι όσιοι Θωμάς και Γεώργιος που επέλεξαν ως τόπον άσκησης των τον απρόσιτον και σκληρό Κάβο-Μαλλιά.
Ο από τον ονομαστό Μυστρά προερχόμενος όσιος Γρηγόριος αφού πέρασε πολλούς τόπους βοηθώντας πολλούς ανθρώπους κατέληξε σε μία μικρή και ακατοίκητη νησίδα βόρεια της Εύβοιας, τη Στρογγυλή που αναφέρει ο βιογράφος του πολύ χαρακτηριστικά «την αοίκητον εκείνην νήσον ,ως οικουμένην εποίησεν» αφού σ’ αυτήν την ερημον νήσον ετρεχον πλήθη λαού ,αρχόντων ,Αρχιερέων ,Ιερέων και μοναχών για να διδαχθούν την οδόν της μετανοίας και της σωτηρίας από τον Γέροντα Γρηγόριον που τον σκέπαζε η Χάρις του Θεού.
Η οσία Υπομονή, η Αυτοκρατόρισσα Ελένη Παλαιολογίνα πού η μεγάλη της πίστη στον Χριστό και η ορθοδοξία και η ορθοπραξία της την έκαναν να διακρίνεται για την υπομονή και την καρτερικότητα, με την οποία αντιμετώπισε όλες τις δοκιμασίες και δυσκολίες της ζωής της.
Ο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός που κατήγετο από την Λακεδαίμονα, μεγάλη πατερική μορφή του 16ου αιώνα ,ακραιφνής αγιορείτης μοναχός, διάπυρος κήρυκας της μετάνοιας και της ορθόδοξης Χριστιανικής ζωής, μιμητής του Τιμίου Προδρόμου και του Ιωάννη του Χρυσοστόμου, μεγάλος διδάσκαλος και ομολογητής .
Ο Νεομάρτυρας Ιωάννης το άνθος της Λακωνίας, δεκαπεντάχρονο παλικάρι μιμούμενος τους τρεις παίδας όπου δεν ηθέλησαν να μιαροφαγήσουν από τα βρώματα του Ναβουχοδονόσορα προτίμησε να θανατωθεί παρά να χαλάσει την αγίαν νηστείαν προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου .
Και ο μοναστής του Πάρνωνα άγιος Ηλίας ο νέος του οποίου η αγία βιωτή τον κατέστησε θεοφόρο πολίτη της άνω Βασιλείας. δεν ήταν μόνο άνθρωπος του Θεού αλλά και Θεοφόρος γιατί βίωνε τον Θεό μέσα του και είχε το Θεό κοντά του.
Πολλών αγίων ακόμη θα γνωρίζαμε τα ονόματα, αν η καταστροφική περίοδος της Ενετοκρατίας δεν θα έκανε τόσο μεγάλο κακό, κατόπιν η Τουρκοκρατία…. Ξεχάστηκαν ονόματα, γκρεμίστηκαν ναοί, χάθηκαν άγια Λείψανα, έσβησαν μνήμες. Αλλά για το Θεό δεν είχε σβήσει τίποτε. Όλοι όσοι τον ευαρέστησαν, με όποιο τρόπο αγιότητος του είναι απόλυτα γνωστοί. Για το Θεό δεν έπαυσε να είναι η Σπάρτη του Οσίου Νίκωνα, το «θείον γεώργιον».Γι’ αυτό και, όταν όπως και όπου Εκείνος έκρινε ,φανέρωνε αγίους Του, για να τους δοξάσει. Για να θυμίζει σε εμάς τις αγιες ρίζες μας και να παραδειγματιζόμεθα .
Η Ιερά Μητρόπολις μας εορτάζει την μνήμην των, όλοι τους σε μια γιορτή, όλοι τους τιμώνται εξ ίσου και προβάλλονται ως ο ωραιότερος στολισμός και η πρώτη ομορφιά της τοπικής μας Εκκλησίας αφού είναι οι πρεσβευτές μας στον ουρανό. Εγενήθησαν η έζησαν στον τόπο μας και ανεδείχθησαν γνήσιοι φίλοι του Χριστού, επίγειοι άγγελοι και ουράνιοι άνθρωποι. Όλοι τους με τη ζωή τους έγιναν μάρτυρες Χριστού και σφράγισαν την μαρτυρία τους με τον οσιακό βίο η με το δικό τους αίμα.
Είναι μεγάλη η χαρά μας, μεγάλη η γιορτή μας αφού η προσευχή των αγίων, το αίμα του νεομάρτυρος Ιωάννου και το δάκρυ των οσίων είναι η πολύτιμη προσφορά τους προς την εκκλησία του Χριστού και ιδιαίτερα προς την τοπική μας Εκκλησία. Στα πρόσωπα των βλέπουμε μια θαυμάσια ενότητα μεταξύ ασκήσεως, Επισκοπικής διακονίας και μαρτυρίου. Η ασκητική ζωή είναι η ενεργοποίηση του βαπτίσματος και του Χρίσματος-η τήρηση των εντολών του Χριστού. Η Επισκοπική ζωή του αγίου Θεοκλήτου Λακεδαιμονίας είναι η διακονία των χριστιανών για τη σωτηρία τους, την κατά χάριν θέωσίν των και το μαρτύριο είναι το τέλος της πνευματικής ζωής. Το μαρτύριο του Αγίου Ιωάννου ήταν μία άθληση και η άσκηση των εννέα ήταν ένα διαρκές μαρτύριο. Έζησαν όλοι με γνώμονα την ορθή πορεία της Εκκλησίας και την πνευματική ανόρθωση του πληρώματος της Εκκλησίας. έδιωξαν από πάνω τους κάθε ατομιστική και ωφελιμιστική διάθεση και επιδόθηκαν στο επίπονο έργο της αποκατάστασης του ανθρωπίνου προσώπου. Στο πρόσωπο του αδελφού είδαν την εικόνα του Θεού και στο δικό τους την αναγκαιότητα του να είναι κανείς «πάντων διάκονος»
Διάκονος στο ανθρώπινο πρόσωπο που είναι πλασμένο κατ’ εικόνα Θεού και προορισμένο να φθάσει στο καθ’ ομοίωσιν. Κατ’ εικόνα Θεού ως προς τις φυσικές του ιδιότητες: το αθάνατο της ,το λογικό και το αυτεξούσιο. Και καθ’ ομοίωσιν ως προς αυτές που μπορεί και πρέπει να αποκτήσει: την αρετή ,την αγαθοσύνη,την ακακία, την τελειότητα, την κοινωνία με την κτίση και τον Κτίστη, την υπέρβαση της φύσης την θέωση.
Ο δρόμος για την εκπλήρωση αυτού του προορισμού δεν μας είναι άγνωστος. Μας τον έδειξε ο ίδιος ο Υιός και Λόγος του Θεού, μέσα από την σάρκωση του και το πάθος του. Μας τον δείχνουν όλοι οι Άγιοι που σήκωσαν τον σταυρό τους και τον ακολούθησαν στον Γολγοθά και την Ανάσταση. Είναι ο δρόμος της αυταπάρνησης και της αυτοθυσίας. Είναι ο τρόπος και η στάση της ζωής στην οποία δεν υπάρχει το Εγώ. Είναι η λογική θεώρηση των πραγμάτων και η ελεύθερη επιλογή της απόρριψης του πρόσκαιρου προς όφελος του αιωνίου. είναι η αγάπη που κάνει τον πλησίον Σαμαρείτη και τον ευεργετεί αφειδώλευτα και ανιδιοτελώς. Είναι η ταπείνωση που δικαιώνει τον τελώνη και κάνει τον ληστή πρώτο οικήτορα του παραδείσου. Είναι η πίστη που στερεώνει την θάλασσα κάτω από τα πόδια του Πέτρου, που θεραπεύει την αιμορροούσα, που ανιστά νεκρούς. Αυτό το δρόμο μας δείχνουν και σήμερα οι άγιοι του τόπου μας και σπεύδουν σε βοήθεια όλων όσων ταλαιπωρούνται μέσα στην τρικυμία της ζωής στον ωκεανό του κόσμου.
Ίσως κάποιοι ισχυριστούν πως άλλες εποχές ήταν τότε και άλλη η σημερινή. Πώς σήμερα οι κοινωνίες των ανθρώπων έχουν εξελιχθεί χάρη στη γνώση, την επιστήμη και την τεχνολογία. Πως είναι πολιτισμένες και ανθρώπινες, με νόμους και κανόνες που ορίζουν τους τρόπους συνύπαρξης των ανθρώπων, χωρίς να χρειάζονται την καταπίεση και τους περιορισμούς της θρησκείας.—-Κάνουν όμως ένα λάθος! Ξεχνούν πως όσο θα υπάρχουν άνθρωποι θα γεννιούνται κατ’εικόνα Θεού, πρόσωπα και όχι απλοί αριθμοί στο δημοτολόγιο και την εφορία. Ξεχνούν επίσης πως το ζητούμενο δεν είναι η πρόσκαιρη ομαλή και ευδαιμονική διαβίωση του σήμερα, αλλά η αιωνιότητα, η επίτευξη του καθ’ ομοίωση και η ανόρθωση του ανθρώπινου προσώπου. Επαναπαύονται από την λεκτική ωραιοποίηση των πραγμάτων φορώντας το προσωπείο της προόδου και του καθωσπρεπισμού και εξοβελίζουν κάθε ενδιαφέρον για την εξαθλίωση της ανθρώπινης ύπαρξης και την καταπάτηση του ανθρώπινου προσώπου που καθημερινά καταλύεται μέσα από την έκλυση των ηθών, την κρίση των αξιών της ζωής, την πείνα, τον πόλεμο, την δυστυχία, την καταπίεση, την αδιαφορία του γείτονα της διπλανής πόρτας, τον καταναλωτισμό, την ικανοποίηση κάθε πάθους και επιθυμίας της φθαρτής σάρκας και την παραθεώρηση της ψυχής που είναι αθάνατη.
Μέσα λοιπόν στον κατακλυσμό αυτό και την διάσπαση του ανθρώπινου προσώπου από τις βιοτικές μέριμνες, την πνευματική αναλγησία, το ρεύμα του κοσμικού φρονήματος και την καταλυτική επιρροή των Μ.Μ.Ε, έχουμε ανάγκη τους αγίους να μας κρατήσουν, να μας γλιτώσουν από τον καταποντισμό, να μας οδηγήσουν στους εύδιους λιμένες της εν Χριστώ Ζωής, να μας δείξουν και πάλι το ανηφορικό μονοπάτι που χάσαμε μέσα στη νύκτα των παθών . Αυτοί μας δίνουν ξανά κουράγιο για να συνεχίσουμε τον αγώνα μας, μας υπενθυμίζουν πως και αυτοί ήταν άνθρωποι και ωστόσο κατάφεραν να υπερβούν τα όρια της ανθρώπινης φύσης.
Σεβασμιώτατε Ποιμενάρχα,
Οι Άγιοι μας Σας χρωστούν, ας μου επιτραπεί η φράση, τις θείες αντιδόσεις για την μεγάλη ευλογία που δίδετε σήμερα στο ποίμνιο Σας. Και όλοι οι Άγιοι της Λακωνίας σήμερα συγχαίρουν μαζί μας και συμπανηγυρίζουν και δοξάζουν τον Πανάγιο Θεό που μας τους αποκάλυψε. Μέσα στους πολλούς καρπούς της Ποιμαντορίας Σας που ευχόμεθα να είναι μακρά είναι και αυτή Σας η πράξις της τιμής και του σεβασμού προς τους αγίους του τόπου μας που είθε να τους έχετε αρωγούς στο επίμοχθο έργο Σας. Eείθε να γευθείτε τη χαρά της δια των ενεργειών Σας αγιοκατατάξεως και άλλων αγιασμένων μορφών του τόπου μας.
Θεοφιλέστατε Άγιε Ανδρούσης,
Σεβαστοί μου πατέρες και αδελφοί μου φιλέορτοι χριστιανοί ,
Όλοι μας πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι κυβερνώμεθα υπό Θεού ζώντος, ο οποίος με τους τρόπους Του δυναμώνει την πίστη μας. Και ένας από αυτούς τους τρόπους είναι η φανέρωση σε μας των αγίων Του που μαρτυρεί τη μετά θάνατον ζωή.
Τον Παράδεισο, μέσα στον οποίο θέλει όλους να μας δει, διότι «πάντας θέλει σωθήναι»
Πρωτοπρεσβυτέρου π. Σταύρου Η. Βαρρά
Εφημερίου Συκέας