Στα βορειοδυτικά του Γερακίου, στις υπώρειες του Πάρνωνα, σε ερημική τοποθεσία με το τοπωνύμιο Δάφνη, βρίσκεται η Μονή Προφήτη Ηλία. Ενώ για την ίδρυσή της δεν υπάρχουν στοιχεία, για την διάλυσή της γίνεται μνεία σε πατριαρχικό, συνοδικό σιγιλλιώδες γράμμα του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Κυρίλλου Ζ΄, του Νοεμβρίου του 1816. Τότε η Μονή Παλαιοπαναγιάς Κυνουρίας και κάποιος Αναγνώστης Γκελπερής απέκτησαν, με οθωμανικά δικαιοπρακτικά έγγραφα, γαίες του μοναστηριού στην περιοχή της Επισκοπής Έλους, δωρεές ευσεβών Γερακιτών. Περί το 1775, όταν, μετά τα Ορλωφικά, αλβανικά σώματα στην υπηρεσία των Οθωμανών επιχειρούσαν στην Πελοπόννησο, η μονή εγκαταλείφθηκε. Οι δωρητές, 40 χρόνια μετά την ερήμωσή της, καλλιέργησαν τις γαίες και μετά τις μετεβίβασαν. Για να κατοχυρώσουν την μεταβίβαση οι μοναχοί της Παλαιοπαναγιάς και ο Γκελπερής ζήτησαν την έκδοση του σιγιλλίου.

Από το μοναστηριακό συγκρότημα σώζονται σήμερα, σε ερειπιώδη κατάσταση, εντός του περιβόλου, οι θολοσκεπείς, διώροφες πτέρυγες των κελιών, η τράπεζα και δύο δεξαμενές, εκτός δε αυτού, προς τα ανατολικά, κρήνη και δεξαμενή. Τα κτήρια, κτισμένα με αργολιθοδομή, είναι συχνά επιχρισμένα με κουρασάνι. Στο μέσον του περιβόλου, που διέθετε πυλώνα στη δυτική πλευρά του, ίσταται το καθολικό, ένας μονόχωρος τρουλλαίος ναός με πλευρικές κόγχες στη βόρεια και νότια πλευρά. Ο ναοδομικός αυτός τύπος θεωρήθηκε παραλλαγή του σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο αθωνικού τύπου, ενός τύπου που διαδόθηκε στην Πελοπόννησο από το α΄ μισό του 17ου αιώνα.  Η αψίδα του ιερού βήματος είναι ημικυκλική και ημιεξαγωνικές οι αψίδες των παραβημάτων. Η θύρα εισόδου ανοίγεται στη δυτική όψη, ενώ μικρών διαστάσεων είναι τα ανοίγματα. Τυφλές κόγχες διαμορφώνουν τους χορούς και τη δυτική όψη. Ο ναός επιστέφεται από οκτάπλευρο τρούλο. Εσωτερικά χαμηλό θρανίο περιθέει τους τοίχους, στην κόγχη του βήματος διαμορφώνεται σύνθρονο, ενώ στο πλακόστρωτο δάπεδο ενσωματώθηκε τμήμα αρχαίας επιγραφής. Ο ναός οικοδομήθηκε με αμελή αργολιθοδομή, με σποραδική ένθεση θραυσμάτων αρχιτεκτονικών μελών, κεραμοπλαστικών και λίθινων γλυπτών μελών. Με επιμέλεια διαμορφώθηκε η θύρα με πώρινο περιθύρωμα και υπέρθυρο προσκυνητάρι, όπου σώζεται εξίτηλη η προσωπογραφία του Ηλία καθιστού στη όχθη του χειμάρρου Χορράθ. Η τοιχοποιία, σε άγνωστο χρόνο, επιχρίσθηκε, οπότε εντοιχίσθηκαν σε αυτήν εφυαλωμένα κεραμικά, κατά τη βυζαντινή παράδοση, η οποία συνεχίσθηκε και κατά τη μεταβυζαντινή εποχή. Από τα 27 πινάκια σώζονται 14, καθώς και δύο από τα πέντε πλακίδια που σχημάτιζαν ισοσκελή σταυρό στη δυτική όψη. Αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της οθωμανικής κεραμικής Ιζνίκ. Ξεχωρίζει πινάκιο στη δυτική όψη, υπεράνω της νότιας κόγχης, που φέρει διάκοσμο από τουλίπες και γαρύφαλλα, σε μπλε, ανοιχτό πράσινο και κόκκινο. Ανήκει στην εποχή ακμής της αγγειοπλαστικής Ιζνίκ, όταν, από τα μέσα του 16ου αιώνα, η χρωματική και θεματική παλέτα γίνεται πλουσιότερη και πολύχρωμα λουλούδια στολίζουν τα αγγεία, και χρονολογείται περί το 1575.

Η κτητορική επιγραφή του ναού, υπεράνω της θύρας εισόδου στη δυτική πλευρά, γραμμένη σε μεγαλογράμματη γραφή σε επτά στίχους, δεν σώζεται ακέραια: ΤΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΣΤΗ ΔΑΦΝΗ ΓΕΡΑΚΙΟΥ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΑΝΙΣΤΟΡΗΘΕΙ Ο ΘΕΙ | ΟC Κ(ΑΙ) ΠΑNCΕΠΤΟC NAOC OYTOC ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΗΛΙΑ | ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗC ΚΟΠΟΥ ΤΕ Κ(ΑΙ) ΕΞΟΔΟΥ ΠΟΛΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΕCΤΑΤΟΥ E | ΠICΚΟΠΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΧΡΗCAΝΘΟΥ ΠΡΩΗΝ ΕΛΟΥC ΔΙΑ ΨΥΧΙΚΗΝ ΑΥΤΟΥ CΩΤΗΡΙΑΝ | ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΑΥΤΟΥ … ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ Κ(ΑΙ) ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ Κ(ΑΙ) Ρ… Κ(ΑΙ) ΚΥΡΙΟΥ…
Ο ηλικιωμένος, γενειοφόρος Χρύσανθος, στα αριστερά της θύρας, δέεται προς τον Χριστό: φορεί λευκό στιχάριο, βαρύτιμο ποδήρη μανδύα και μοναχική καλύπτρα. Στο αριστερό κρατεί επισκοπική ράβδο.

Ο ναός είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες καλής τέχνης, που εντάσσονται στο καλλιτεχνικό ρεύμα που αναπτύχθηκε στα τέλη του 16ου και στον 17ο αιώνα στην Πελοπόννησο και αποδόθηκε στην δραστηριοποίηση μιας τοπικής σχολής.

(επιμέλεια κειμένου: Δημήτριος Μπαγιώκος)